İstanbul’da Sanayileşme İstanbul’da sanayinin temelleri, Osmanlı Devletine hatta İstanbul’un fethinin birkaç yıl sonrasına dayanır. İstanbul’da Sanayinin Gelişmesi Fatih Sultan Mehmet, 1455 senesinde, Tophane’yi kurarak İstanbul’un ilk sanayi icraatını gerçekleştirmiştir. Tophane’nin kuruluşu askeri nedenlerle olsa da varlığını cumhuriyetin ilk yıllarına kadar sürdürmüştür. Osmanlı Devletinde sanayi girişimler genellikle İstanbul’da gerçekleştirilmiştir
Osmanlı’da Sanayi
1600’lü yıllarda Haliç’in etrafına sıralanmış irili ufaklı imalathaneler, halkın ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırken, 1700lerin başlarında Bakırköy ilçesinin Ataköy mevkiinde kurulan Baruthane ve Küçükçekmece’deki kibrit fabrikası, hammaddeyi kolay ulaştırma ve mamul maddeyi, tüketiciye kolay dağıtma gibi amaçlar güdüldüğü için demiryolu bağlantılı losyonlarda kurulmuştur.
İstanbul’da Sanayinin Gelişmesi
Defterdardaki kumaş fabrikası ve Feshane’deki fes fabrikası uzun yıllar Osmanlı halkının giyim ihtiyaçlarını gidermeye devam etmiştir. İstanbul’da Sanayinin Gelişmesi 1800’lü yıllarda, içinde Zonguldak’tan gelen taş kömürünün mamul maddeye dönüştürüldüğü tesisler, Haliç’ten, Beşiktaş kıyılarına kadar ulaşınca, Taksim, Şişli, Nişantaşı gibi semtlerde de ilk yerleşmeler görülmeye başlamıştır. 1906 senesinde Şişli’de Bomonti Bira Fabrikası üretime geçmiştir. Bu fabrika Osmanlı Devleti’nde gerçekleşen son sanayi hareketidir.
İstanbul’da Sanayinin Gelişmesi
Osmanlı Devletinin İstanbul’daki diğer yatırımlarından bazılarıysa, Basmane, kağıt fabrikası ve enerji üretim tesisiydi. İstanbul’da Sanayinin Gelişmesi Bu yatırımlar nüfusun çok az bir bölümü için istihdam kaynağı olsa da yapılan üretim halkın pek çok ihtiyacını karşılıyordu. 1800’lerin ikinci yarısında, sanayide özel teşebbüsler artarak çoğaldı ve sanayideki devletleşme ortadan kalktı.
Cumhuriyet Sonrası Sanayi Gelişimi
İstanbul’daki sanayi faaliyetleri, cumhuriyetten sonra artarak devam etti. Başlangıçta sanayi için avantajlı konumuyla sanayi girişimlerinin adresi olan İstanbul, cumhuriyetten sonraysa avantajlı konumunun yanında, oturmuş sanayi kültürü sebebiyle de sanayicilerin ilk tercihi oldu. Cumhuriyet Sonrası Sanayi Gelişimi Sanayi faaliyetlerinin plansız gerçekleştirilmesi, 1950’lerden sonra, İstanbullular için büyük bir soruna dönüştü. Fabrikaların çevresine yapılan kaçak yapılar, tarihi eserlerin tahrip edilmesi, çevre kirliliği gibi sorunların en önemli nedeni plansız sanayileşmeydi. Günümüzde sanayi faaliyetler sanayi bölgeleri içerisinde toplanıp, şehrin genel dokusundan uzak tutulmaya çalışılmaktadır.
